10. Cerita Rakyat Berbahasa Jawa : Joko Kendil

Crita Rakyat Basa Jawa : Joko Kendil Dalam Bahasa Jawa


gambar joko kendil
Pada artikel kali ini saya akan berbagi sebuah cerita rakyat Joko Kendil yang disajikan dalam bahasa Jawa. Sebelum menyimak cerita sebaiknya kalian memahami terlebih dahulu tentang cerita rakyat.

Apa Itu Cerita Rakyat?

Cerita rakyat merupakan cerita masa lampau yang berkembang di kalangan masyarakat yang memiliki ciri khas setiap kultur budaya di tiap-tiap daerah. Biasanya setiap daerah memiliki ragam cerita rakyat yang berbeda-beda, cerita tersebut dapat mencakup sejarah dan kekayaan budaya masing-masing daerah.

Apa Ciri-ciri Cerita Rakyat?

Cerita rakyat memiliki beberapa ciri-ciri sebagai pembeda dengan cerita-cerita lainnya, yaitu:
  • Mempunyai sifat yang trasisional 
  • Ceritanya bersifat turun temurun 
  • Mempunyai ragam versi dan variasi 
  • Kaya dengan nilai-nilai luhur 
  • Nama pengarang tidak ada (bersifat anonim) 
  • Pembuat cerita yang pertama kali tidak diketahui 
  • Ceritanya berkembang dari mulut ke mulut 

Apa Saja Jenis Cerita Rakyat ?

Cerita rakyat mempunyai beberapa jenis diantaranya dapat berisi tentang asal - muasal tokoh terkenal di kalangan masyarakat atau tentang asal-usul suatu tempat.

Selain itu Cerita Rakyat dapat berupa fabel atau cerita tentang binatang. Dapat disimpulkan jenis-jenis cerita rakyat yaitu : fabel, sage, legenda, mite, epos, dan cerita jenaka.

Langsung saja di bawah ini merupakan cerita rakyat Joko Kendil dengan bahasa Jawa:

Cerita Rakyat : Joko Kendil (berbahasa Jawa)

Joko Kendil yaiku putrane Prabu Asmawikana saka Kerajaan Ngambar Arum, Jawa Tengah, Indonesia, sing dilahirake cacat, yaiku kepalane kaya bentuk kendil. Kendil ing basa Jawa tegese pot utawa panci. Miturut crita, Joko Kendil nandhang cacat amarga dikalahake dening dukun wiwit isih ana ing rahim ibune. Senadyan kahanan kasebut, Joko Kendil bisa nikahi putri raja ayu lan ayu.

Narasi ing dhaerah Jawa Tengah, Indonesia, ana sawijining raja sing jenenge Asmawikana sing mrintah ing Kerajaan Ngambar Arum. Raja Asmawikana duwe permaisuri jenenge Prameswari lan selire Dewi Dursilawati.

Nanging dheweke durung duwe putra mahkota sing bakal nerusake tahta kerajaan. Iki nggawe atine Sang Prabu sedih. Saben dinten piyambakipun tansah lenggah ing dhamparipun.

Bener, Prameswari wis ngandhut kaping pindho, nanging uga keguguran kaping pindho. Panyebab keguguran Prameswari disebabake drengkine Dewi Dursilawati. Dheweke ngracuni klawan racun ing panganan Prameswari lan ombene kanthi senyawa. Dewi Dursilawati nindakake amarga dheweke kepengin putrane lahir saka rahimane sing bakal ngganti posisi Raja Asmawikana mengko.

Siji sore, nalika Raja Asmawikana lungguh ing dhamparipun, dumadakan ana rasa curiga tumuju marang garwane Dewi Dursilawati.

"Wow, yake Dewi Dursilawati wis nyampuri racun menyang panganane Prameswari," pikire.

Wiwit kuwi, Raja Asmawikana tansah narik kawigaten marang kesehatan Prameswari, utamane ing babagan panganan. Nalika Prameswari diwenehi putran kaping telu, dhèwèké dhawuh marang wanita pengadilan supaya mriksa panganan lan ombenan sing bakal dipasrahaké marang Prameswari lan nonton permaisuri nalika mangan.

"Hei para dayang-dayang! Elingi, ratu sang Prameswari aja mangan lan ngombe tanpa kawruh! Sampeyan kudu nonton kabeh pinggan sing bakal dipangan! "Ngendikane Raja Asmawikana.

"Inggih, Kanjeng!" Wangsulane dayang-dayang kanthi bebarengan.

Wiwit kuwi, kabeh kebutuhan pangan lan ombenan Prameswari diwenehake ing sangisore pengawasan wanita pengadilan. Mangkene, Dewi Dursilawati ora bisa racun Prameswari.
Nanging, selir raja licik kasebut ora keentekan akal. Dheweke lunga menyang mbah dhukun supaya njaluk bantuan kanggo guna-guna bayi ing rahim Prameswari.

"Hei, Mbah Dhukun! Aku pengin njaluk bantuan sampeyan! Guna-gunanen bayi sing ana ing kandhutan Prameswari dadi cacat! "Nyuwun Dewi Dursilawati.

Penyihir mènèhi panjalukane Dewi Dursilawati. Sawise isi Prameswari sangang sasi wis lawas, dhukun ndadekake bayi sing ora lara. Ora suwé, Prameswari nglairaké anak lanang. Apa kang gawe kaget kulawarga kraton, utamané Raja Asmawikana, nalika weruh putrané lair kanthi cacat, yaiku sirahé kaya panci. Dheweke lan ratu padha sedhih banget kanggo ndeleng kondisi putrane.
Sang Permaisuri nguwuh ing wayah awan lan wengi. Nanging, dheweke terus ditampa kanthi becik. Bayi kasebut dijenengi Joko Kendil sing diruwat kanthi seneng karo tresno. Nanging, Raja Amawikana ora gelem nyawang putrane cacat saumure urip. Banjur dheweke, dhawuh marang pengawal pribadhi kanggo ngundang pertapa sing kondhang saka Mandraguna kanggo ndeleng kondisi putrane. Sawijining dina, pertapa teka ing istana ngadhepi Raja Asmawikana.

"Pangapuraning, Gusti! Apa aku bisa mbantu? "Ditakoni ing peteng nalika saluting.

Raja Asmawikana uga nyritakake babagan kondisi putrane kang lair kanthi cacat.

"Hei Pertapa! Apa sampeyan ngerti sebabe anakku duwe penyakit? Apa penyakit iki bisa ditambani? ", takon Raja Asmawikana kanthi emosi.

"Pangapuraning, Gusti! Miturut kawruh saka abdi, putra saka kamulyan sampeyan katon ing sihir. Sampeyan kudu ngandelake putra agung menyang mbah putri sing jenenge Mbok Rondho. Panjenengane manggen ing pinggir kali, ing sacedhake wewengkone Prabu Dawud. ". Sawijining dina, putra kamulyan sampeyan bakal dadi ksatriya sawise nikahi putri kraton," pratelane para pahlawan.

"Matur nuwun aku wis mbok ngerteni, Pertapa!" Ujare Raja Asmawikana.

Sawise njupuk nasehat saka pertapa, Raja Asmawikana langsung ngirim utusan kanggo ngandel putrane marang Mbok Rondho. Dheweke uga dhawuh marang para pengawal liyane kanggo nyekel dhukun sing wis nyenyamah putrané supaya dipenggal. Nanging sayang, dhukun wis mlayu omah kanggo nylametake awake. Ternyata, Dewi Dursilawati wis matur marang dukun babagan penahanan.

Dene ing panggonan liya, para utusan raja teka ing omah Mbok Rondho kanggo ngulungake Joko Kendil.

"Mbok Rondho! Kita iku utusanipun Gusti Asmawikana. Kanjeng Gusti paring dhawuh supados masrahaken putranipun dhateng Mbok. Minangka matur nuwun, Kanjeng Gusti uga ninggalaken emas, berlian, lan permata kanggo urip Mbok karo Joko Kendil, "dhawuh salah sawijining utusan.

Mbok Rondho nampi Joko Kendil kanthi seneng. Dheweke janji njaga lan ngunggahake Joko Kendil kanthi tresna.

Wiwit kuwi, Joko Kendil ana ing sangarepe Mbok Rondho. Nalika Joko Kendil umur 20 taun, Mbok Rondho kerep nggawa dheweke menyang pasar lan menyang lapangan. Joko Kendil minangka bocah sing rajin, seneng banget, seneng karo wong sing kesengsem. Ora maido, yen kabeh wong tresna marang dheweke.
Wektu mlaku cepet. Joko Kendil uga dadi wong nom-nom dewasa. Dheweke uga dadi luwih rajin mbantu Mbok Rondho ing lapangan. Dheweke uga seneng mbantu wong-wong ing lingkungan sing butuh.
Siji dina, raja saka negara jaban rangkah kanthi rombongan-jambone lagi nglakoni rekreasi ing kali cedhak Dukuh Kasihan ing ngendi Mbok Rondho lan Joko Kendil urip. Ing grup kasebut uga ana permaisuri lan putriné putri ayu sing dijenengi Putri Ngapunten. Masyarakat Dusun Kasihan kumpul kanggo ndeleng rombongan saka raja sing rekreasi. Ora mung Joko Kendil lan Mbok Rondho.
Nalika dheweke ndeleng Putri Ngapunten, Joko Kendil langsung tresna. Dheweke terus nliti marang ratu sing ayu lan éndah, senajan rombongan raja wis bali menyang negarane. Ing kasunyatan, ing wayah sore, rai ayu Ngapunten tansah mbayangna ing sangarepe dheweke. Joko Kendil pancen rumangsa tresna karo Putri Ngapunten lan duwe niate nyuwun ngalmar. Dumugi ing omah, piyambakipun ugi nedahaken niat punika dhateng ibu angkatipun.

"Ibu! Joko tresna putri raja saka negara liya. Apa kowe arep nglamar kanggo aku? ", takon Joko Kendil.

Mbok Rondho kaget banget amarga krungu panjaluk saka anak angkaté.

"Ah, ora, sampeyan aja njaluk aneh, anakku! Apata mungkin bisa nampa proposal sampeyan karo kahanan kaya iki. Menapa malih, piyambakipun minangka putrinipun sang putri. Mbok Rondho mbokmenawa menehi saran marang Joko Kendil.

"Ora, Bu! Apa salah yen sampeyan nyoba dhisik, "ngendikan Joko Kendil.
Ing wiwitan, Mbok Rondho ora gelem nampani panjaluke Joko Kendil. Nanging, amarga dheweke terus digandhengake, dheweke pungkasanipun kepéngin nepangi panjaluk saka putra kang katresnan. Dheweke langsung menyang istana kanggo ngirim niat Joko Kendil marang Raja Asmawikana. Penguasa wicaksana Ngambar Arum Raya setuju.
"Inggih, Mbok Rondho! Aku mberkahi anakku supaya nikah karo Putri Ngapunten. Nanging, aku njaluk Mbok Rondho sing teka ing Karajan Utara kanggo nglamar putri raja. Aku bakal nyiyapake kabeh kebutuhan saka proposal iki lan ngirim sawetara pengawal sandi kanggo ngiringi sampeyan ana, "njaluk Sang Prabu Asmawikana.
Mbok Rondho ora bisa nolak permintaan Raja Asmawikana. Ing dina sing ditemtokake, Mbok Rondo lan utusan raja ninggalaké Kerajaan Seberang kanthi perhiasan emas lan permata berlian sing bakal ditawani kanggo putri raja.
Ing wayah wengi sadurunge Mbok Rondho tindak menyang Kerajaan Seberang, Joko Kendil ndedonga marang Gusti Kang Maha Kuwasa supaya usulane ditampa. amarga pandonga iki, Gusti Allah uga mbukak ati Raja Negara nang ngimpi. Siji wengi, Raja ngimpi mlayu menyang kendil. Saestu, nalika kendil diwenehake marang putriné, kendil dumadakan dadi ksatria sing gagah lan tampan. Raja Negeri Seberang uga ngarep-arep yen impen bakal dadi nyata. Dadi, nalika utusan Mbok Rondho lan Raja Asmawikana teka arep nglamar putrine, dheweke langsung ditampa.
"Aku nampa lamarane Jaka Kendil. Mbalika menyang negara kanggo ngirim berita apik iki menyang Raja Asmawikana! Kandhanana manawa manten Joko Kendil karo putriku bakal ditindakake sabanjure! ", ngendikane Raja Seberang.
"Inggih, Gusti!" Mbok Rondo ngendika kanthi seneng.

Mbok Rondho lan utusan raja nyuwun bali menyang istana kanggo ketemu karo Raja Asmawikana.

Ngadhepi kabar apik, Raja Asmawikana langsung marentah kabeh pengawal pribadine kanggo nyiapake kabeh kebutuhane kanggo pesta ulang tahun putrane. Ing dina sing ditemtokake, pesta kawinan Joko Kendil karo Putri Ngapunten diarani nengsemake ing istana negara Seberang. Pesta iki dirayakake dening pagelaran seni lan tari. Undhangan uga ana ing macem-macem negara.

Nalika Joko Kendil lan Putri padha lungguh ing pinggir dalan, tamu undhangan dumadakan dadi rame. Akeh wong nyeseli perkawinan iku, amarga pengantene putri karo pasangane ora cocog. Putri ngapunten minangka putri raja ayu lan ayu, dene Joko Kendil, putrane Sang Prabu, nduweni wujud sirah sing banget ala, sing kaya kendil.
Ing tengah-tengah geger, ana acara ajaib sing dumadi. Joko Kendil tiba-tiba sirna nang endi wae, saengga Putri Ngapunten ketoke wis lungguh piyambak ing lorong. Wektu sawisé kuwi, dumadakan ana wong nom-noman sing tampi lan nggantheng muncul ing antarané para tamu, banjur tindak menyang lorong lan lungguh ing samping Putri ngapunten. Para undangan padha giris kanthi bungah nalika nonton acara ajaib. Dheweke mung ngerti yen Joko Kendil minangka putra raja sing tampan lan tampan. Pungkasan, pesta kasebut tetep kanthi suasana perayaan. Pengundang felt seneng lan seneng ndeleng pengantene putri sing lungguh ing lorong. Saiki, pangantèn putri wis dadi pasangan sing rukun banget. Padha manggon kanthi seneng lan harmoni kanthi manggon ing prau omah.

Ora suwé sawisé nikah, Joko Kendil diangkat dadi raja kanggo ngganti bapakné sing wis wiwit udzur. Kabeh kulawarga kraton banget seneng karo penobatan Joko Kendil dadi raja, kajaba Dewi Dursilawati. Dheweke seneng lan cemburu, amarga dheweke ora duwe anak lanang kang dijaluk dadi raja. Amarga saka iku, dheweke arep gawe cilaka garwane Joko Kendil. Nanging, niat jahat iki utamané dikawruhi dening Raja Asmawikana liwat instruksi pertapa, mula dheweke ora bisa nindakake. Dheweke mlayu menyang alas amarga dheweke ora bakal dituntut dening Raja Asmawikana. Ing wayahe, dheweke tiba ing jurang lan seda kanthi cepet.

Anda dapat mendownload cerita Joko Kendil dalam bahasa Jawa di atas, silahkan klik link di bawah :
Link 1 : Download Cerita Rakyat Bahasa Jawa : Joko Kendil.docx

0 Comments

Post a Comment